Cổ phiếu OTC là gì? Những rủi ro thường gặp khi mua bán cổ phiếu OTC

Cổ phiếu OTC là gì?

OTC là từ viết tắt của “Over The Counter”, có nghĩa là cổ phiếu được giao dịch thủ công tại quầy không chính thức của các ngân hàng, các công ty chứng khoán hoặc tại công ty phát hành cổ phiếu. Các loại cổ phiếu OTC chưa được niêm yết trên sàn chứng khoán và thường được giao dịch theo mệnh giá là 10.000 VND trên giấy tờ, tuy nhiên giá thực tế có thể chênh lệch nhiều so với mệnh giá.

Trong giai đoạn đầu của giao dịch chứng khoán, người mua và người bán thường phải thực hiện trao đổi tại quầy của các ngân hàng hoặc công ty chứng khoán, bằng phương thức mua bán trực tiếp và thương lượng giá. Đây là cách giao dịch chứng khoán OTC, không được tập trung trên sàn chứng khoán chính thức.

Giá của chứng khoán OTC thường được quy định theo mệnh giá 10.000 VNĐ, tuy nhiên, giá giao dịch thực tế thường dao động nhiều hơn so với mệnh giá và không có biên độ giá nhất định. Tính thanh khoản của chứng khoán OTC thường thấp hơn so với thị trường chứng khoán tập trung và mang theo nhiều rủi ro hơn, tuy nhiên, cũng có thể đem lại nhiều lợi nhuận hơn.

Có sự khác biệt giữa cổ phiếu OTC và cổ phiếu niêm yết trên sàn chứng khoán như sau:

• Thứ nhất, giá cổ phiếu OTC không được niêm yết và cập nhật trên bảng điện tử sàn chứng khoán mà thông qua các nhà môi giới hoặc các trang web đăng tin chuyển nhượng cổ phiếu.
• Thứ hai, giá cổ phiếu OTC có thể thay đổi tùy thuộc vào thị trường nhưng biên độ biến động giá không như cổ phiếu niêm yết, thường không vượt quá 7% – 15% trong một ngày.
• Thứ ba, phương thức giao dịch của cổ phiếu OTC khác với cổ phiếu niêm yết, việc mua bán thường được thực hiện trực tiếp, không thông qua khớp lệnh trên bảng điện tử sàn chứng khoán, mà thông qua các nhà môi giới hoặc các trang đăng tin chuyển nhượng cổ phiếu.
• Thứ tư, đầu tư vào cổ phiếu OTC cũng mang lại lợi nhuận và rủi ro khác so với cổ phiếu niêm yết. Vì giá cổ phiếu OTC không có biên độ và không được cập nhật công khai trên bảng điện tử nên việc giao dịch đôi khi gặp nhiều khó khăn liên quan đến giá.

Những rủi ro thường gặp khi đầu tư OTC

Dưới đây là phiên bản viết lại không trùng lặp của đoạn văn:

• Nguy cơ bị mất quyền lợi đầu tư là điều cần quan tâm. Đặc biệt là khi mua bán cổ phiếu chưa được chuyển nhượng, ví dụ như cổ phiếu có quy định trong nội bộ công ty rằng chỉ được chuyển nhượng sau 1 năm. Nhiều nhà đầu tư không nắm được thông tin này và đã mua cổ phiếu này. Trong thời gian chờ đợi chuyển nhượng, những quyền lợi như mua thêm cổ phiếu để tăng vốn, nhận cổ tức,… vẫn thuộc về người sở hữu cổ phiếu (người bán), gây rủi ro cho người mua.
• Nguy cơ tranh chấp hoặc mất quyền lợi về cổ tức cũng là một vấn đề cần lưu ý. Cổ tức được phân phối cho cổ đông dựa trên số lượng cổ phiếu mà họ nắm giữ. Thông thường, công ty sẽ chia cổ tức vào cuối năm tài chính, hoặc có một số công ty sẽ tạm ứng cổ tức sau 6 tháng. Tuy nhiên, việc không nắm bắt được thông tin, hoặc không có thoả thuận rõ ràng trong hợp đồng chuyển nhượng khi mua cổ phiếu sẽ dẫn đến rủi ro tranh chấp hoặc mất quyền lợi về cổ tức cho người mua.
• Nguy cơ tranh chấp hoặc mất quyền lợi về quyền mua cổ phiếu mới phát hành để tăng vốn là vấn đề cuối cùng cần được nhắc đến. Quyền mua cổ phiếu mới phát hành để tăng vốn là một trong những lợi ích lớn nhất của người sở hữu cổ phiếu. Tuy nhiên, khi không nắm bắt được thông tin hoặc không có thoả thuận rõ ràng trong hợp đồng chuyển nhượng khi mua cổ phiếu, người mua có thể mất quyền lợi về quyền mua cổ phiếu mới phát hành này.

Trước khi phát hành cổ phiếu mới để tăng vốn, công ty thường chốt danh sách cổ đông để mua thêm cổ phiếu cho những người sở hữu trong danh sách này. Những người mua cổ phiếu sau khi danh sách cổ đông đã chốt hoặc trong thời gian giao dịch có thể mất quyền mua cổ phiếu mới nếu không ký hợp đồng chuyển nhượng với người bán và xác định rõ quyền lợi mua cổ phiếu mới. Rủi ro trong giao dịch này thường xảy ra trên thị trường OTC.

Một trong những rủi ro phổ biến nhất trên thị trường OTC là trong giao dịch nhận chuyển nhượng quyền mua. Khi công ty phát hành cổ phiếu mới để tăng vốn, cổ đông hiện hữu, cổ đông chiến lược hoặc nhân viên có quyền mua cổ phiếu. Thường xảy ra trường hợp người bán quyền mua cổ phiếu cho những người không thể huy động được tiền hoặc vì nhiều lý do khác bán quyền mua cổ phiếu với giá thấp hơn giá thị trường.

NĐT mới thấy giá thấp và hấp dẫn thường sẽ mua, nhưng việc chuyển nhượng có thể mất thời gian dài và đến khi nhận được cổ phiếu thì cổ phiếu vẫn đang tên người bán. Người bán có thể thực hiện thủ tục chuyển nhượng hoặc không làm thủ tục và trả lại số tiền đã nhận cùng với lãi suất ngân hàng. Trường hợp thứ hai thường xảy ra khi giá cổ phiếu tăng. Trong khi đó, trường hợp thứ nhất thường xảy ra khi giá cổ phiếu giảm hoặc đứng yên.

Do đó, NĐT cần trang bị kiến thức về phân tích và đánh giá cổ phiếu trước khi đầu tư và tránh bị cuốn theo các tin đồn, tránh giao dịch dựa trên cảm tính để tránh thua thiệt.

Kết luận

Việc mua bán cổ phiếu OTC cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, bao gồm sự thiếu minh bạch trong thông tin cổ phiếu, khả năng thị trường không sôi động, sự chuộng lợi nhuận của bên bán, và thiếu sự hiểu biết về thị trường mà bạn đang giao dịch. Vì vậy, nếu bạn muốn tham gia vào thị trường cổ phiếu OTC, bạn nên làm việc chăm chỉ để nghiên cứu và hiểu rõ các rủi ro tiềm tàng để đưa ra quyết định đúng đắn và đảm bảo an toàn cho vốn đầu tư của mình.